Σπήλαιο Ειλείθυια

Το σπήλαιο Ειλειθυίας βρίσκεται 7χλμ. ανατολικά από το Ηράκλειο στο Δήμο Γουβών, από την εθνική οδό Ηρακλείου-Αγίου Νικολάου προς το χωριό Ελια, και 1χλμ. ανατολικά της Αμνισού. Ανακαλύφθηκε τον περασμένο αιώνα και είναι γνωστό και ως Νεραϊδοσπηλιός. Θεωρείται από τους κυριότερους τόπους λατρείας της Ειλείθυιας, θεάς των τοκετών που σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε από την Ηρα σε αυτό το σπήλαιο. Το εσωτερικό είναι μακρόστενο (μήκος 60μ. και πλάτος 9-12μ.), ενώ τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν τη συστηματική χρήση του χώρου ως ιερού από τη Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή περίοδο. Στο κέντρο του σπηλαίου υπάρχει ορθογώνιος βωμός ή σηκός, γύρω από δύο κυλινδρικούς σταλαγμίτες με ανθρώπινες μορφές. Το σπήλαιο αναφέρεται και στον Ομηρο ως σταθμός στο ταξίδι του Οδυσσέα. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών εντοπίστηκαν ίχνη λατρείας της Παλαιοχριστιανικής περιόδου.Η είσοδος για το κοινό επιτρέπεται μόνο με τη χορήγηση ειδικής άδειας από τις τοπικές αρχές.